Żywienie dzieci przedszkolnych

Całodzienne jedzenie powinno dostarczać dziecku odpowiednią ilość energii i składników odżywczych takich jak białka, tłuszcze, węglowodany, witaminy, makro- i mikroelementy, niezbędnych do prawidłowego wzrostu i optymalnego rozwoju.

Zaczyna się okres jesienno zimowy. Jest to czas zwiększonej podatności do infekcji, a także często przy chlapie i niekorzystnej pogodzie spada odporność dziecka. Dieta jest jednym z czynników podnoszących odporność organizmu. W tym okresie do diety przedszkolaka warto wprowadzićdodatkowo kiszonki, które zawierają w sobie naturalne probiotyki wspierające odpornośc. Podobnie działają mleczne produkty fermentowane, czyli kefiry, jogurty, maślanka. Idealnie sprawdzą się przy różnego rodzaju koktajlach. Warto do diety włączyć inne produkty, które pomagają w walce z infekcjami i wzmaniają układ odpornościowy. Są to miód, owoce cytrusowe, duża ilośc surowych warzyw, w tym cebuli i czosnku. Kluczowe dla wzmacnienia organizmu jest również prawidłowo zbilansowana dieta, co dokładnie opisałam poniżej.

Modelowy talerz żywieniowy to graficzny, prosty sposób przedstawienia zasad komponowania posiłków dla dziecka. Pokazuje ile i w jakiej ilości powinny się znaleźć na talerzu dziecka poszczególne produkty takie jak warzywa, produkty białkowe, czy produkty zbożowe.

Talerz żywieniowy dziecka powinien być dobrze zbilansowany pod względem energii i wszystkich składników odżywczych i urozmaicony, to znaczy taki, który zawiera różne grupy produktów, ponieważ każda z nich dostarcza innych, niezbędnych dziecku składników odżywczych.

Planując posiłki dla dziecka pamiętaj o tym, że:

• Produkty białkowe, czyli mleko, sery, jaja, mięso, wędliny i ryby w połączeniu z produktami zbożowo-węglowodanowymi (kaszami, owocami, warzywami) tworzą zestawy o wysokiej wartości odżywczej.
• Tłuszcze (świeże masło, oleje roślinne) dodane do potraw na surowo, podnoszą wartość energetyczną i odżywczą, uwypuklają również smak potraw.
• Warzywa i owoce świeże oraz podawane w postaci jarzynki, surówki, soku lub napoju dostarczają witamin – zwłaszcza witaminy C i beta-karotenu oraz składników mineralnych. Trzeba wykorzystywać produkty z różnych grup.

Nie zapomnij o wodzie!
Jest niezbędna przy wszystkich procesach życiowych, transporcie składników odżywczych oraz regulacji temperatury ciała. Powinna być głównym produktem zaspokającym pragnienie dziecka.
Należy zapewnić stały dostęp do wody. Powinna to być woda źródlana lub woda niskozmineralizowana.

Dzieciom w wieku przedszkolnym zaleca się 4-5 posiłków w ciągu dnia.
Pierwsze śniadanie, obiad i kolacja to posiłki podstawowe, drugie śniadanie i podwieczorek to posiłki, z których dziecko może zrezygnować lub wybrać jeden z nich w zależności od potrzeb.
Przedszkolak powinien jeść około 1400kcal w ciągu dnia, z czego 70-75% zapotrzebowania kalorycznego zapewnia przedszkole. 

U dzieci w wieku przedszkolnym duży wpływ na wybór pożywienia oprócz sygnałów fizjologicznych (np. odczucia głodu) mają sygnały środowiskowo-społeczne, takie jak reklama, moda, a także kojarzenie żywności z nagrodami, przyjemnościami, zabawą.
Do takiego pożywienia zalicza się żywność bogatą w tłuszcz i cukier: czekolady, ciastka, batony, lody, desery. Nadmiar żywności wysokoenergetycznej w diecie dzieci, zwłaszcza tych, które mają skłonność do nadwagi jest niekorzystny. Taka żywność nie wnosi wartości odżywczych do młodego organizmu,
będzie dostarczać tylko kalorii i nie będzie korzystnie wpływać na odporność dziecka.

Najczęstsze błędy popełniane w diecie dziecka:

Monotonna dieta
Powszechnym błędem w żywieniu dzieci jest monotonia i brak urozmaicenia. Podawanie dziecku tych samych potraw zbyt często, po pewnym czasie może powodować znudzenie oraz brak ochoty na jedzenie. Dotyczy to również ulubionych dań. Różnorodność posiłków wpływa na poprawę apetytu i powoduje, że są one akceptowane i chętniej spożywane. A przy tym stosowanie szerszego asortymentu produktów umożliwia dostarczenie organizmowi większej ilości niezbędnych składników odżywczych.

Ważny jest również estetyczny wygląd posiłków. Kolorowe, przyciągające wzrok potrawy pobudzają apetyt i są chętniej spożywane przez dzieci.

Nadmiar cukru i słodyczy
Nadmierne spożycie cukru jest jednym z najczęstszych błędów w żywieniu dzieci. Wynika ono w głównej mierze ze spożywania słodyczy oraz gazowanych napojów i soków owocowych.
Badania pokazują, iż 80% dzieci w wieku 1-3 lata spożywa za dużo cukru. U dzieci w wieku przedszkolnym ten problem niestety nie znika. Duża część dzieci w tym wieku spożywa słodycze codziennie. Sięgają po nie odruchowo lub gdy odczuwają głód. 
Słodycze są wysokokaloryczne i sprzyjają nadmiernej masie ciała. Jeden batonik pokrywa limit
całodziennego spożycia tzw. cukru dodanego i około 20% dziennej puli kalorii według zalecanych norm żywienia dla dzieci w wieku przedszkolnym.

Częstym błędem ze strony rodziców i opiekunów jest zezwalanie dzieciom na podjadanie słodyczy bezpośrednio przed posiłkiem. Dostarczona w ten sposób spora ilość energii i podwyższenie stężenia glukozy we krwi, powodują sytość i niechęć do spożywania głównego posiłku. W ten sposób organizmdziecka nie otrzymuje odpowiedniej ilości wartościowych składników odżywczych z pożywienia. Otrzymuje za to puste kalorie. Słodycze i słodkie napoje wypierają więc z diety produkty pożądane i wartościowe.

Zbyt duże spożycie soli
Dzieci w wieku 1-3 lat nie powinny spożywać więcej niż 1,9 g soli dziennie (AI - wystarczające spożycie), a w wieku 4-6 lat nie więcej niż 3 g soli/dzień. Odpowiada to ilości soli zawartej w 1⁄2 łyżeczki do herbaty. 
Badania pokazują, że spożycie soli wśród najmłodszych grup wiekowych jest niemal dwukrotnie większe od zalecanych ilości. Wynika to m.in. z wysokiej zawartości tego składnika w produktach przetworzonych, spożywania słonych produktów typu fast food oraz przyprawiania potraw zgodnie z preferencjami smakowymi dorosłych.
Wysokie spożycie soli w okresie dzieciństwa przyczynia się do rozwoju nadciśnienia i może być przyczyną rozwoju wielu chorób w wieku dorosłym. Nadmiar soli może wpływać niekorzystnie na prawidłowy rozwój układu kostnego dziecka i prowadzić do zwiększonej demineralizacji kości, ponieważ powoduje zwiększenie wydalania wapnia z organizmu. Zbyt duże spożycie soli przez dzieci prowadzi też do nadmiernego obciążenia nerek, które są mniej rozwinięte niż u dorosłych.

Zbyt niskie spożycie mleka i przetworów mlecznych
Mleko i przetwory mleczne stanowią najlepsze źródło wapnia w diecie dziecka. Wapń jest podstawowym składnikiem kości i zębów. Jego niedobór może prowadzić do powstania kości o osłabionej strukturze, podatnych na złamania i urazy. Dlatego też u dzieci w wieku przedszkolnym, których organizmy są w fazie intensywnego wzrostu i rozwoju, odpowiednie spożycie produktów bogatych w wapń jest szczególnie ważne. 
Dzieciom w wieku przedszkolnym zaleca się podawanie 2-3 szklanek mleka dziennie. 1 szklankę mleka można zastąpić 1 szklanką jogurtu, kefiru lub maślanki, 2 opakowaniami twarogu ziarnistego lub 2 cienkimi plasterkami sera żółtego. W przedszkolu dziecko powinno spożywać minimum połowę zalecanej ilości wapnia w postaci mleka i produktów mlecznych.

Traktowanie jedzenia w kategoriach nagrody lub kary
Traktowanie jedzenia w kategorii nagrody i kary jest częstym błędem popełnianym przez rodziców i opiekunów ze starszego pokolenia. Tymczasem zmuszanie dziecka do jedzenia, chwalenie go za zjedzenie całej porcji, albo przeciwnie - ganienie za pozostawienie jedzenia może już na wstępie zaburzać mechanizmy samokontroli łaknienia. Najnowsze zalecenia dotyczące żywienia oraz kształtowania prawidłowych nawyków żywieniowych mówią, iż rodzice i opiekunowie decydują o tym, co dziecko je, natomiast dziecko decyduje samo o tym czy i ile zje. 

dietetyk mgr Aleksandra Kotlarz

prozdrawiam.pl