Dlaczego warto eksplorować przyrodę?

Przyglądanie się zwierzętom staje się coraz popularniejszym zajęciem. Jak to robić umiejętnie podpowiada Robert Przybylski - wielki pasjonat przyrody.

Czy wiesz ,że:

W Polsce żyje ok 35 tysięcy gatunków zwierząt!. Z tego 3000 to motyle, 6000 to chrząszcze, mamy 170 ślimaków. Niemało jest ptaków - ok. 450 gatunków, a ssaków 100.

Czy wiesz,że ponad 60% z nich mieszka w lesie ( czyli 21 tyś gatunków!).

zdj 1 motyl -najczęściej spotykane zwierze w lesie i zaskroniec -węże najrzadziej spotykane w lesie

Przyglądanie się zwierzętom staje się coraz popularniejszym zajęciem. Niektórzy obserwują wszystkie zwierzęta, a inni nastawiają się na konkretne grupy . Najbardziej popularny jest BIRDWATCHING, czyli obserwowanie ptaków.

Każdy, kto kiedyś wybrał się na wycieczkę, na pewno wie, że nie tak łatwo spotkać zwierzęta. Spróbuję wskazać najważniejsze czynniki wpływające na udaną eskapadę. Jak? gdzie? kiedy? oraz jakim sprzętem obserwować rośliny i zwierzęta?

Czym obserwować , co wziąć na wycieczkę, jak się przygotować?

Najważniejsze jest używanie wszystkich zmysłów. Właśnie tak! Czasami wystarczą dobre chęci, otwarcie się na zapach czy dźwięk i mamy już niezapomniane wrażenia. Ale na pewno sprawę ułatwią nam przyrządy optyczne.

Zdj. 2 sprzęt do obserwacji

LUPA- to zazwyczaj pierwsze urządzenie, z którym mamy w dzieciństwie kontakt, nie bagatelizujmy jej, doskonale sprawdza się i zalecana jest dla najmłodszych. Sukces wyprawy to nie obiecywanie dzieciom, że spotkamy dzika, sarnę czy lisa, ale zachęcenie do WYPRAWY W POSZUKIWANIU ŻYCIA (niczym w kosmosie, czy na Marsie!) . To już inna perspektywa . Pod każdym kamieniem, leżącą korą , w trawie i na drzewie dzieci spotkają ŻYJĄCE stworzenia np. wszędobylskie owady.

Zdj.3  kowal bezskrzydły spotykany praktycznie wszędzie

LORNETKA – najpowszechniejszy przyrząd. Byw , że jest przypadkowo wybrana, a dla wtajemniczonych lornetka na całe życie, markowa to poważny wydatek ( bywa, że nawet większy niż zakup lunety). Dzięki niej możemy dostrzec więcej szczegółów u zwierząt, może służyć do podziwiania krajobrazów, przybliżania obiektów. Być może nie wszyscy wiedzą, że jest to doskonałe urządzenie na początek przygody z astronomią. Np. do podziwiania kraterów na Księżycu.

Jak dokonać wyboru najodpowiedniejszej lornetki?

Parametry lornetki zapisywane na podobieństwo mnożenia np. 7x 50. Pierwsza liczba oznacza PRZYBLIŻENIE np. 7 odpowiednio 7- krotne . Druga liczba oznacza ŚREDNICĘ OBIEKTYWU (czyli wielkość tego największego szkiełka). Zawiera się w przedziale 25- 50 .

DOBRA RADA – do podglądania okazyjnego , na sporadyczne wycieczki np. do lasu lub z przeznaczeniem dla dzieci - warto wybrać parametry np. 8 x 32. Ciekawostką jest, że ta właśnie lornetka ma największe pole widzenia . Szersze pole to mniej problemów ze zlokalizowaniem np. szybko lecącego ptaka.
Gdy natomiast myślimy o częstym używaniu tego sprzętu, do podglądania ptaków w lesie, czy obserwacji na łące, w górach - optymalne parametry to 8 x 42 l lub 10x 50. Zasadniczo kolosalnej różnicy nie ma między tymi 2 opcjami, ważne by nie była to lornetka „no name”, czyli stawiamy już na markowy wybór, co przede wszystkim daje gwarancje jakości optyki. Jest ona zazwyczaj zbudowana z lżejszych materiałów no i niektóre z nich doskonale sobie radzą z wilgocią, a nawet krótkim zanurzeniem!

LUNETA – przybliżają o wiele silniej niż lornetki . Luneta o słabych parametrach – 20 razy, średnich - 40 , a mocnych nawet do 100 razy . Lunety są większe i cięższe od lornetki. Dlatego korzystanie z nich bez statywu jest praktycznie niemożliwie. O ile lornetkę można polecić każdemu, to z lunetą jest już inaczej. Trudniej się z nią poruszać w terenie, zazwyczaj jest kosztowna, jednakże dla pasjonatów to nieodzowny przyrząd, szczególnie do rozróżniania gatunków, do obserwacji z dalszych odległości, czy też na otwartej przestrzeni (rozległe łąki) . Luneta dodatkowo wspaniale sprawdza się w astronomii. O wiele łatwiej wycelować w jakiś obiekt na niebie i go przybliżyć , daje dobre powiększenie dla początkujących amatorów. Dodatkowym jej atutem jest fakt, że nie jest tak droga, jak prawdziwy teleskop.

Zdj. 4 przebisniegi, bardzo często spotykane w parkach, w gminie w okolicach Lusowa

APARAT FOTOGRAFICZNY – do utrwalania przeżyć, krajobrazów, spotkanych zwierząt to nieodzowne urządzenie. Aparat z wymiennym obiektywem to idealne rozwiązanie (niestety kosztowne, czasem nawet bardzo). Jednakże coraz więcej jest ofert małych aparatów kompaktowych, które wyposażone w zoom dają zadowalające efekty. Na pomoc przychodzą nam też aparaty telefoniczne. Zapewne nie uchwycimy nimi ptaka na niebie, ale już w filmowaniu np. bezkręgowców dają świetne rezultaty.

DOBRA MAPA TURYSTYCZNA I KOMPAS. W mojej opinii to nieodzowny element, czasami nawet najważniejszy. W terenie to prawdziwy skarb. Powinna być wyraźna, zawierać poziomice (dzięki którym są zaznaczone wzniesienia), z dobrą legendą, gdyż im więcej informacji zawiera, tym lepiej, np.: cennym elementem jest pokazanie punktów widokowych, ścieżek przyrodniczych, miejsc odpoczynku czy nawet linii energetycznych. Wszystko to wspiera naukę orientacji w terenie.
Zdecydowanie najpopularniejsze to mapy 1:100 000 (zazwyczaj poglądowa, ogólna, do orientacji w terenie podczas jazdy samochodem), dalej typowa 1:75 000, czy już dokładniejsze 1:50 000, a nawet 1:30 000, jeśli zależy nam na dokładnym penetrowaniu jakiegoś małego obszaru. Polecam gorąco szeroki wybór map w księgarni Art Travel, w pobliżu kina Apollo w Poznaniu.
Cennym dodatkiem jest korzystanie z aplikacji Google Maps i GPS w telefonie. Jakkolwiek nie polecam, by tylko opierać się na aplikacjach, lecz bardzo często może to uzupełnić nam orientację – np. gdzie jesteśmy w odniesieniu do mapy.

DODATKOWY EKWIPUNEK I ODZIEŻ.

Na dobrze zorganizowana wycieczkę przyrodniczą składa się też posiadanie następujących przedmiotów:

• dobry poręczny i wygodny plecak
• przewodnik,
• atlas ,
• notatnik
• prowiant – najważniejsze jest posiadać wystarczającą ilość wody, zwłaszcza w upał
• repelenty – czyli zabezpieczenie przed komarami , kleszczami,
• warto też wyposażyć się w specjalne łapki do wyciągania kleszcza!

Ubranie jest bardzo ważnym elementem. Pamiętajmy: ubieramy się „na cebulę” ( kilka warstw), najlepiej w jak najmniej kontrastowe kolory. Polecam szare, brązowe i zielone stroje.

Zabieramy ze sobą koniecznie czapkę, chustę.

Zdj. 5 Aster gawędka – chroniona roślina dzika ale również są odmiany ogródkowe

7 KLUCZOWYCH PORAD:

1. Zwierzęta obserwujemy rano i wieczorem , wówczas najczęściej żerują , w upalne dni między godziną 11tą a 17tą zazwyczaj wszystko jest pochowane!

2. Najlepsze zdjęcia wychodzą w słoneczne dni , obowiązuje zasada ZŁOTEJ GODZINY, czyli robimy zdjęcia w pierwszej godzinie po wschodzie lub przed zachodem Słońca. Wtedy mamy niezwykłą „plastykę światła”.

3. Zdjęcia roślin robimy z ich poziomu, TECHNIKA LEŻENIA czyli fotografujemy na leżąco. Należy zwrócić uwagę, by na zdjęciu nie pojawił się „nieproszony gość” np.:suchy, kontrastowy badyl.

4. Chodząc po lesie zachowujemy CISZĘ, by nie płoszyć jego mieszkańców, a jak już spotkamy zwierzę, czekamy, nie wykonujemy gwałtownych ruchów. Dzięki temu mamy szansę, że podejdzie ono bliżej.

5. Jeżeli trudno znaleźć zwierzęta – warto upatrzyć sobie jakąś ciekawą grupę roślin np. łąk, zioła , czy rośliny konkretnego koloru – dodatkowo SĄ ONE WSZĘDZIE I NIE UCIEKAJĄ. Warto jednak zapoznać się z literaturą , kiedy dane kwiatki kwitną (niektóre wczesną wiosną a inne np. jesienią).

6. NIE NISZCZ DZIKIEJ PRZYRODY! – możemy nawet nieświadomie, np.: chodząc po łące, nadepnąć cenny kwiatek, dlatego zawsze zachowujemy uważność! Nie chodzimy po miejscach szczególnie chronionych, nie zbaczamy ze szlaków w parku narodowym, jak też nie płoszymy ptaków w okresie lęgowym czyli wiosną.

7. CIERPLIWOŚĆ – często szukamy , przemierzamy szybko teren , jeździmy w dalekie podróże, a nie mamy przy tym cierpliwości. Warto przetestować w ciągu roku tereny okoliczne, gdzie mieszkamy i nabyć praktyki, by, potem w wakacje, móc wykorzystać wszystkie swoje zdolności i uzyskać np.: satysfakcjonujące, czy artystyczne zdjęcie.

   Doskonałym ułatwieniem jest skorzystanie z jakiejś ambony myśliwskiej w terenie, wyczekanie lub nawet przygotowanie sobie samemu jakiejś czatowni na skraju łąki, kryjąc się w szałasie stworzonym z własnoręcznie zebranych gałęzi.

Zdj. 6 Dendroterapia – wspaniały sposób na relaksację

CO NAM DAJE PODGLĄDANIE PRZYRODY?

WYCISZENIE – możemy wtedy głęboko odetchnąć , zaczerpnąć świeżego powierza, nasz umysł ODPOCZYWA ,
ĆWICZYMY ZDROWĄ RYWALIZACJĘ – zmagamy się z naturą, poznajemy siebie nasze możliwości, kształtujemy dobre cechy, takie, jak wytrwałość, cierpliwość, czy spostrzegawczość.
ZASKOCZENIE - tysiące razy możemy pójść do lasu i zawsze może nas coś zaskoczyć, to niezwykła lekcja pokory.

Życzę miłych wrażeń!

Robert Przybylski

Pasjonaci