Sierosław i Jezioro Niepruszewskie

Trasy Rowerowe:
Tarnowo P. - Lusówko – Więckowice -Zborowo ok. 13 km
Baranowo - Sady - Lusowo -Lusówko - Sierosław - Zborowo ok. 25 km

Kokoszczyn - Rumianek Jankowice - Kalwy -Zborowo ok. 18 km
Chyby - Sady - Lusowo -Lusówko - Drwęsa - Zborowo ok. 21 km
Przeźmierowo - Lusowo- Lusówko–Drwęsa - Zborowo ok. 20 km

Opis tras rowerowych w Gminie Tarnowo Podgórne znajdziemy na gminnej stronie internetowej: Tarnowo Podgórne

Główne atrakcje sportowe nad Jeziorem Niepruszewskim.

Kąpielisko w Zborowie to miejsce, gdzie na łonie natury można spokojnie odpocząć. Położona na wschodnim brzegu Jeziora Niepruszewskiego piaszczysta plaża zwana "Owocową Plażą" o powierzchni ponad 1 000m2, wyposażona w pomost, plac zabaw, dwa boiska do siatkówki plażowej , boisko do plażowej piłki ręcznej, miejsce na ognisko oraz dogodny parking. Cały teren rekreacyjny, w większości trawiasty, to powierzchnia ponad 5 ha.

Fot. 1 Owocowa Plaża

Jezioro Niepruszewskie to doskonały akwen do uprawiania żeglarstwa, surfingu, czy po prostu do pływania.

W Zborowie znajduje się przystań wodna.

Fot. 2 Przystań w Zborowie

Cenne informacje dla amatorów żeglarstwa znajdziemy na stronie: Przystań Wodna Zborowo

Główne atrakcje historyczno-kulturalne w pobliżu Jeziora Niepruszewskiego.

Więckowice - dawna szlachecka wieś na trasie Poznań - Buk.
We wsi znajduje się zabytkowy, ale niestety zdewastowany dwór wraz z parkiem, zbudowany pod koniec XVII wieku dla rodziny Bilińskich. Dziś dobrze utrzymana jest jedynie część służąca jako kaplica.

Fot. 3 Dwór w Więckowicach

W 2018 nad stawem we wsi urządzono strefę rekreacyjną z częścią historyczną (aleje, ławki, plac zabaw). Otwarto ścieżkę edukacyjną i odsłonięto głaz pamiątkowy ku czci powstańców wielkopolskich.

Fot. 4 Pomnik Powstańców i tablice edukacyjne w Więckowicach

Sierosław to miejscowość, która była już wzmiankowana w 1248 roku pod nazwą "Siroslawo".
We wsi położone są jedne z najrozleglejszych kompleksów działkowych w okolicach Poznania, ciągnące się na południe od drogi Poznań – Buk, w stronę Dopiewa.
Na działkach wybudowano kaplicę rzymskokatolicką.

Na przełomie XVIII i XIX we wsi działała gorzelnia parowa, hodowano bydło i wytwarzano nabiał.

Na południowy-wschód od miejscowośći rozciaga się dość duży i zwarty kompleks leśny z wieloma szlakami i trasami. Jest trasa biegowa, są trasy rowerowe i przede wszystkim historyczna trasa związana z Grobami Zakrzewskimi.

Opis tego terenu znajduje się w artykule  Szlakiem przebiśniegów, firletki do grodu w Dąbrówce.

Niepruszewo
To dawna wieś szlachecka na trasie Poznań - Buk, która w XVI wieku należała do rodu Górków. Miejscowość położona jest na zachodnim brzegu jeziora Niepruszewskiego. W południowej części wsi, przy drodze na Otusz, znajduje się późnogotycki kościół parafialny pod wezwaniem św. Wawrzyńca z 1580 r. wraz z później dobudowaną kaplicą i małym cmentarzem, na który prowadzi zabytkowa brama-dzwonnica.

We wsi znajduje się kąpielisko.

Zborowo
Ta mała popegeerowska wieś, otoczona dwoma niewielkimi lasami i polami uprawnymi, położona na wschodnim brzegu J.Niepruszewskiego.
Dawna wieś szlachecka, w której jeszcze na poczatku XX w działał słynny folwark Zborowo i należał do większych w ówczesnym powiecie bukowskim. Po II wojnie tereny zostały włączone w skład Kombinatu Konarzewo i utworzono PGR Zborowo.

Dziś miejscowość słynie z bardzo ciekawej i dobrze wyposażonej "Plaży Owocowej", pola biwakowego i przystani wodnej.

Fot. 5 Mapa Owocowej Plaży

Główne walory przyrodnicze Jeziora Niepruszewskiego.

Fot. 6 Jezioro Niepruszewskie

Jezioro Niepruszewskie jest typowym jeziorem rynnowym zasilanym wodami Samicy Stęszewskiej. Wokół jeziora rozciagają sie tereny rolnicze. Jego długość wynosi niespełna 5 kilometrów, a szerokość dochodzi do 700 metrów. Jezioro o powierzchni ponad 200 ha należy do płytkich zbiorników, a jego maksymalna głębokość wynosi 5,2 metra. Niestety od lat sześdziesiątych naukowcy obserwują stałe wypłycanie się jeziora. Na skutek powiększania się osadów dennych (powstających głównie ze spływów z pól) - objętość wody w zbiorniku zmniejszyła się o ok. 5%, a jego maksymalna głębokość zmalała o prawie pół metra!

Na szczęście ostały się jeszcze cenne walory przyrodnicze wokół zbiornika. 

Oprócz roślinności łąkowej, roślin wodno-błotnych, roślinności szuwarowej możemy spotkać tu bardzo ciekawe gatunki awifauny. Nad jeziorem zobaczymy: gęsi, perkozy, mewy, czaple, a nawet czasem bielika. Poza tym występuje tu szereg gatunków ptaków zamieszkujących trzciny i łozowiska. Są to: potrzos, remiz, błotniak stawowy, czy też trzcinniak i trzcinniczek.

Fot. 7 Łąki ,szuwary nad Jeziorem Niepruszewskim

Godna uwagi jest bardzo ciekawa ścieżka tuż przy Plaży Owocowej. Znajduje sie tam kilka tablic edukacyjnych omawiających świat przyrody wokół jeziora.

Fot. 8 Tablice edukacyjne przy Owocowej Plaży

O kilku interesujących ptakach okolic Jeziora Niepruszewskiego wspomnę również poniżej.

Potrzos zwyczajny.

Zapewne wielu z nas kojarzy żółtego, paskowanego ptaszka - trznadla, który mieszka w lesie lub na terenach wiejskich. Jest też podobny gatunek - potrzos zwyczajny, który jest kuzynem trznadla, jednakże zamieszkuje on zupełnie inne tereny.

Fot. 9 Potrzos zwyczajny

Potrzos lubi siedzieć na łody­gach trzcin, wysokich roślinach zielnych lub na gałęziach krzewów. Potrzos jest niespokojnym ptakiem, potrząsa ogonem oraz szybko go rozpościera i składa. Dymorfizm płciowy jest zaznaczony wyraźnie. Samiec ma czarną głowę i śliniak, biały wąs łączący się z białą obrożą na karku, spód ciała szarobiały, wierzch ciemnobrązowy z czarnym kreskowaniem. W szacie spoczynkowej czerń brązowieje. Samica ma brązową głowę z jasno obwiedzionym policzkiem, pierś i boki z brązowym nalotem, wyraźnie kreskowane. Jest to ptak chroniony - jak wiekszość z rodziny wróblowatych.
Siedliskiem potrzosa są miejsca podmokłe, porośnięte trawą i wysoką, gęstą roślinnością zielną w sąsiedztwie trzcinowisk, zarośli wiklinowych i kęp wierzb. Właśnie takie tereny znajdziemy w północno-wschodniej części Jeziora Niepruszewskiego.

Wróbel Mazurek

Nie każdy z nas ma świadomość, że w Polsce występują dwa gatunki wróbli: wróbel domowy, czyli znany wszystkim Wróbelek Elemelek i trochę mniejszy wróbel polny, czyli mazurek. Mazurki wolą tereny z przestrzenią zieloną, zdecydowanie bardziej niż wróble domowe. Kiedyś mazurek był określany jako wróbel wiejski/polny. Rzeczywiście ptaki te trzymały się z dala od zwartej zabudowy. Do dzisiaj próżno ich szukać na ciasno zabudowanych, pokrytych betonowymi powierzchniami osiedlach.

Fot. 10 Wróbel Mazurek

Najłatwiej odróżnić te dwa gatunki wróbli po czarnej plamce na białym policzku u mazurka – u wróbla domowego brak tej plamki. Mazurek za to nie ma szarej czapeczki na wierzchu głowy, jest ona jednolicie brązowa. Dodatkowo samiec i samica mazurka nie różnią się od siebie (w przeciwieństwie do wróbla domowego).

Ciekawostki o wróblach :

• w 2004 roku wróbel zwyczajny i wróbel polny został w Polsce objęty ścisłą ochroną gatunkową ze względu na gwałtowny spadek populacji,
• wróble są ptakami egzotycznymi – w Europie pojawiły się wraz z rozwojem rolnictwa,
• w czasie wojny, gdy ewakuowano wsie, po jakimś czasie odlatywały też wróble,
• wróble dawniej były tak liczne, że powodowały znaczny udział w stratach zasiewów na polach. Ktoś wpadł na pomysł zrobienia kukły, znanej dziś wszystkim pod nazwą „strach na wróble”. Ptaki jednak nic sobie z takiego stracha nie robią, szybko się do niego przyzwyczajają.
• wróble są ziarnojadami, ale przez wieki przebywania w pobliżu osad ludzkich przywykły do żywienia się wszelkiego rodzaju odpadami. Wróble są bardzo żarłoczne, obok  muchołówek łowią najwięcej motyli,
• w 1958 roku pewien wielki przywódca ogłosił „Kampanię walki z czterema plagami”: wróblami, szczurami, muchami i komarami. W wyniku tej akcji w całym kraju wytępiono niemal wszystkie wróble. Rok po zakończeniu kampanii przyszła plaga szarańczy, a larwy, które pozbawione naturalnego wroga (wróbla) tak się rozpleniły, że pozjadały niemal wszystkie plony. I tak oto wyplenienie wróbla, którego oskarżało się o spadki plonów, przyczyniło się do trzyletniej klęski głodu i blisko śmierci bardzo duzej ilości ludzi!

Gęś gęgawa

W czasie przelotów ptaków można spotkać wielotysięczne stada gęsi i wydawałoby się, że mamy do czynienia tylko z jednym gatunkiem, bo na pierwszy rzut oka wszystkie wydają się takie same. Jednak po dłuższej obserwacji okzuje się, że w stadzie jest duża różnorodność. Możemy spotkać gęgawy, gęsi zbożowe i białoczelne.

Fot. 11 Czaple i gęsi wokół jeziora.

W okolicach Jeziora Niepruszewskiego napotkać można przede wszystkim gęś gegawę .

Gęgawa jest bardzo ciekawym przedstawicielem ornitofauny. To gatunek wędrownego ptaka wodnego z rodziny kaczkowatych, podczas przelotów formuje charakterystyczne klucze (choć nie zawsze), w których odzywa się - przypominajacym gęś domową -gęganiem. Właśnie ten gatunek jest przodkiem gęsi domowej. W latach 50 ubiegłego wieku gęgawie groziło wyginięcie. Dziś jej liczebność w kraju szacuje się na poziomie 2000- 4000 par lęgowych, a trend liczebności jest wzrostowy. Jej cechą wyrożniającą jest, przede wszystkim - różowopomarańczowy dziób.

Opracował: Robert Przybylski
Pasjonaci